хизын

хизын
1) пасти; беречь, хранить
Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз.
Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы:
хизынтæ
Æбæлвырд формæ "-æн"-ыл:
хизæн
Æбæлвырд формæ "-æн"-ыл бирæон нымæцы:
хизæнтæ-йедтæ
Ифтындзæг:
Æргомон здæхæн. Нырыккон афон.
æз хизын … мах хизæм
ды хизыс … сымах хизут
уый хизы … уыдон хизынц
Æргомон здæхæн. Ивгъуыд афон.
æз хызтон … мах хызтам
ды хызтай … сымах хызтат
уый хызта … уыдон хызтой
Æргомон здæхæн. Суинаг афон.
æз хиздзынæн … мах хиздзыстæм
ды хиздзынæ … сымах хиздзыстут
уый хиздзæнис (хиздзæни, хиздзæн) … уыдон хиздзысты
Фæдзæхстон здæхæн. Нырыккон афон.
ды хиз … сымах хизут
уый хизæд … уыдон хизæнт
Фæдзæхстон здæхæн. Суинаг афон.
ды хиз-иу … сымах хизут-иу
уый хизæд-иу … уыдон хизæнт-иу
Бæллиццаг здæхæн. Нырыккон æмæ суинаг афон.
æз хизин … мах хизиккам
ды хизис … сымах хизиккат
уый хизид … уыдон хизиккой
Бæллиццаг здæхæн. Ивгъуыд афон.
æз хызтаин … мах хызтаиккам
ды хызтаис … сымах хызтаиккат
уый хызтаид … уыдон хызтаиккой
Бадзырдон здæхæн. Суинаг афон.
æз хизон … мах хизæм
ды хизай … сымах хизат
уый хиза … уыдон хизой
Миногми:
хизæг
хизаг
хызт
хизинаг
хизгæ
Фæрссагми:
хизгæ
хизгæйæ
хизгæ-хизын
Вазыгджын формæтæ:
Активон формæтæ:
хизгæ кæнын
хызт кæнын
хызтытæ кæнын
хизынтæ кæнын
Разæнгардгæнæн формæ:
хизын кæнын
Пассивон формæтæ:
хызт уæвын
хызт цæуын
хизгæ уæвын
хизинаг уæвын
Æнæцæсгомон формæтæ:
Æргомон здæхæн:
Нырыккон афон: хызтæуы
Ивгъуыд афон: хызтæуыдис (хызтæуыди, хызтæуыд)
Суинаг афон: хызтæуыдзæнис (хызтæуыдзæни, хызтæуыдзæн)
Бæллиццаг здæхæн:
Нырыккон æмæ суинаг афон: хызтæуид (хызтæуаид)
Ивгъуыд афон: хызтæуыдаид
Бадзырдон здæхæн:
Нырыккон æмæ суинаг афон: хызтæуа
Фæдзæхстон здæхæн:
Нырыккон æмæ суинаг афон: хызтæуæд
Дзырдарæзт:
Мивдисæджы номон формæтæ:
хизæг
хизаг
хизинаг
хызт
хизгæ
хизæн
хизæггаг
Номдар:
хизынад
хизындзинад
рахиз-бахиз
Миногон:
æнæхызт
æнæхизгæ
хæрзхызт
фыдхызт
хизынхъом
––––––––––––––––––––––––––––––
2) пастись; лезть, влезать; перелезать; переправляться
Хуымæтæг, æнæаразгæ, æдзæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз.
Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы:
хизынтæ
Æбæлвырд формæ "-æн"-ыл:
хизæн
Æбæлвырд формæ "-æн"-ыл бирæон нымæцы:
хизæнтæ-йедтæ
Ифтындзæг:
Æргомон здæхæн. Нырыккон афон.
æз хизын … мах хизæм
ды хизыс … сымах хизут
уый хизы … уыдон хизынц
Æргомон здæхæн. Ивгъуыд афон.
æз хызтæн … мах хызтыстæм
ды хызтæ … сымах хызтыстут
уый хызтис (хызти, хызт) … уыдон хызтысты
Æргомон здæхæн. Суинаг афон.
æз хиздзынæн … мах хиздзыстæм
ды хиздзынæ … сымах хиздзыстут
уый хиздзæнис (хиздзæни, хиздзæн) … уыдон хиздзысты
Фæдзæхстон здæхæн. Нырыккон афон.
ды хиз … сымах хизут
уый хизæд … уыдон хизæнт
Фæдзæхстон здæхæн. Суинаг афон.
ды хиз-иу … сымах хизут-иу
уый хизæд-иу … уыдон хизæнт-иу
Бæллиццаг здæхæн. Нырыккон æмæ суинаг афон.
æз хизин … мах хизиккам
ды хизис … сымах хизиккат
уый хизид … уыдон хизиккой
Бæллиццаг здæхæн. Ивгъуыд афон.
æз хызтаин … мах хызтаиккам
ды хызтаис … сымах хызтаиккат
уый хызтаид … уыдон хызтаиккой
Бадзырдон здæхæн. Суинаг афон.
æз хизон … мах хизæм
ды хизай … сымах хизат
уый хиза … уыдон хизой
Миногми:
хизæг
хизаг
хызт
хизинаг
хизгæ
Фæрссагми:
хизгæ
хизгæйæ
хизгæ-хизын
Вазыгджын формæтæ:
Активон формæтæ:
хизгæ кæнын
хызт кæнын
хызтытæ кæнын
хизынтæ кæнын
Разæнгардгæнæн формæ:
хизын кæнын
Пассивон формæтæ:
—
Æнæцæсгомон формæтæ:
—
Дзырдарæзт:
Мивдисæджы номон формæтæ:
хизæг
хизаг
хизинаг
хызт
хизгæ
хизæн
хизæггаг
Номдар:
хизынад
хизындзинад
Миногон:
æнæхызт
æнæхизгæ
хизынхъом

Словарь словообразований и парадигм осетинского языка. . 2009.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Полезное


Смотреть что такое "хизын" в других словарях:

  • хизын — з.б.п., хызтон, хызтаин, хиздзынæн …   Орфографический словарь осетинского языка

  • фæхизын — ↑ хизын 1) попасти; сберечь, сохранить Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: фæхизынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: фæхизæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: фæхизæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон… …   Словарь словообразований и парадигм осетинского языка

  • ХИ ХИЗЫН — Искæмæй, истæмæй хи иппæрд дарын, кæмæдæр, цæмæдæр æввахс нæ цæуын. Уæдæй фæстæмæ сæм Ацæмæз æмгæрон нал æрцыд, йæхи сæ хызта. (Хъодалаты Г. Хуыцауы «минæвар».) Æгас къуыри Хъуыдинæ Уырысбийы уындæй йæхи хизын байдыдта. (Коцойты А. Рæдыд.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ЦÆСТЫТÆ ХИЗЫН — тж. МÆ ЦÆСТЫТÆ ДЗЫ ХИЗЫН Кæмæдæр комкоммæ бакæсын нæ фæндын …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • фæхизын — з.б.п., (цæугæ мивд.) фæхызтон, фæхызтаин, фæхиздзынæн, (æдзæугæ мивд.) фæхызтæн, фæхызтаин, фæхиздзынæн …   Орфографический словарь осетинского языка

  • БИРÆ НÆ ФÆХИЗЫН — Хорз бынаты дзæвгар рæстæджы нæ баззайын. Царды цъус цыдæртæ федтай æмæ нырæй фæстæмæ дæр дæ сыкъатæ афтæ куы тилай, уæд аразæг инженеры бынаты бирæ нæ фæхиздзынæ. (Ф.1979, 10.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • БÆРЗÆЙМÆ ХИЗЫН — Æввонгæй искæй куыстæй цæрын, искæуыл уæлбариуæг кæнын, искæмæ æгæр суæндын. Дæхи адыл дæ ауагътон æмæ суанг бæрзæймæ схызтæ. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • БÆХÆЙ ХÆРÆГМÆ ХИЗЫН — Хорз бынатæй æвзæрдæр ранмæ рацæуын. Ныууагъта поэзи, ссис карьерист, фæзын фæзын кодта хицауады фарсмæ, цæмæй зыдта, бецау, бæхæй хæрæгмæ æрхызт, уый! (Р. 1993, 19 ноябрь.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ДЗÆКЪУЛ ÆККОЙÆ НÆ ХИЗЫН — Цæрæнбонты мæгуырæй цæрын. Сæ бон фæкалынц хъалтæ, – иугæр дæ хуыцау мæгуырæй рафæлдыста, уæд дæ дзæкъул де ккойæ нæ рахиздзæн... (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ДОНÆЙ СУРÆЙ ХИЗЫН — тж. ДОНÆЙ СУРÆЙ РАГÆПП КÆНЫН Стыр рæдыд хъуыддаг саразгæйæ, æвзæрдзинад ракæнгæйæ æнæ бафхæрдæй баззайын. Выходить сухим из воды. To come off clear. Кæс æмæ та Гаврил донæй сурæй рагæпп ласта йе рхъуыдыйы фæрцы. (МД. 1985, 8.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»